Dê là loại gia súc nhai lại có tầm vóc nhỏ, ăn được nhiều lá, cỏ và các loại cây, có khả năng chịu đựng kham khổ, chống đỡ bệnh tật tốt. Dê rất mắn đẻ, thời gian mang thai ngắn, tốc độ tăng đàn nhanh. Chăn nuôi dê núi sinh sản đang là mô hình được nhiều bà con áp dụng bởi chăn nuôi dê sinh sản ít vốn, quay vòng nhanh và tận dụng được lao động nhàn rỗi trong gia đình. Để tìm hiểu về kỹ thuật chăn nuôi dê núi sinh sản, bạn đọc cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé!

Chọn dê giống, chuẩn bị chuồng trại và thức ăn chăn nuôi dê núi sinh sản

1. Chuẩn bị chuồng trại nuôi dê sinh sản

Chuồng nuôi có vai trò quan trọng trong chăn nuôi dê vì nó ảnh hưởng đến sức khỏe và sự sinh trưởng, chăn nuôi dê sinh sản sau này. Khi làm chuồng chăn nuôi dê  cần chú ý chọn hướng chuồng sao cho chuồng có nhiều nắng sáng và tránh ngược gió, kiểu chuồng sàn là kiểu chuồng thích hợp nhất để nuôi dê. Khoảng cách từ mặt đất đến sàn chuồng phải cao khoảng 0,8 – 1m. Chuồng nuôi phải cao, thoáng, không bị ẩm.

Vật liệu làm chuồng nuôi dê núi sinh sản nên dùng gỗ hoặc tre, cần có khe hở giữa các thanh tre hoặc gỗ lót sàn chuồng để phân dê rơi xuống, mật độ nuôi là 1m²/con, chuồng chăn nuôi dê cần có sân chơi cho dê, nằm ở vị trí cao ráo, không đọng nước. Bà con cần thường xuyên lấy phân ra khỏi chuồng và vệ sinh tẩy uế chuồng trại bằng vôi bột mỗi tháng một lần.

Chuồng chăn nuôi dê núi chỉ cần làm từ những vật liệu đơn giản (ảnh: Báo Quảng Bình)

2. Cách chọn dê giống

Dê trước khi cai sữa, tiến hành chọn những con dê đực, dê cái tốt nhất trong đàn, có ngoại hình đẹp, cân đối, mang những điểm đặc trưng của giống, sinh trưởng tốt và có cơ quan sinh dục phát triển bình thường để nuôi hậu bị. Thời gian nuôi hậu bị khoảng 4 – 5 tháng đối với dê cài, dê đực là 8 – 9 tháng.

3. Thức ăn chăn nuôi dê núi sinh sản

3.1 Thức ăn thô xanh

Dê là động vật ăn tạp, nguồn thức ăn chính của chúng là cỏ và các loại lá cây. Dê có thể ăn các loại lá cây mà trâu, bò không thể ăn được. Tuy nhiên dê không thích ăn các loại cỏ và lá cây bị ướt, nên khi chăn nuôi dê núi sinh sản thường phải thả dê vào khoảng 9 – 10 giờ sáng.

Ngoài ra có thể trồng một số cây họ đậu và một số giống cỏ làm thức ăn cho dê như: cỏ voi, cây mía, cây mít, cây sung…hoặc cũng có thể cho dê ăn các loại có khô, với khối lượng là 1 kg cỏ khô tương đương 3kg cỏ tươi. Thức ăn thô chiếm từ 55 đến 70% trong khẩu phần ăn của dê, còn lại là thức ăn tinh.

3.2 Thức ăn tinh

Gồm các loại cám gạo, ngô, bột sắn… có thể bổ sung một lượng muối ăn và khoáng đa vi lượng dưới dạng đã chế biến để dê sử dụng tùy thích. Khẩu phần thức ăn trung bình hàng ngày của chăn nuôi dê núi sinh sản là: dê cái chưa mang thai: 1kg thức ăn tinh + 10kg thức ăn thô xanh/ngày; dê mang thai từ 20 ngày – 3 tháng: 2kg thức ăn tinh + 15kg thức ăn thô xanh/ngày; dê mang thai từ tháng 4 đến lúc sinh: 1kg thức ăn tinh + 7kg thức ăn thô xanh/ngày + các khoáng chất cần thiết. Dê thích ăn trên độ cao vì vậy cần treo máng thức ăn lên cao cách mặt đất 0,4 – 0,5m, cây lá cho ăn thêm cũng nên treo cao để dê dễ ăn.

4. Các biện pháp chăm sóc dê sinh sản

4.1. Phối giống cho dê

Khi dê đến tuổi phối giống và đạt khối lượng yêu cầu thì có thể cho phối giống, chú ý không cho dê đực giống phối với dê cái có quan hệ là anh chị em ruột hoặc là con cháu của dê đực giống đó. Chu kỳ động dục của dê là 19 – 21 ngày, động dục kéo dài 1 – 3 ngày, khi động dục âm hộ hơi sưng đỏ hồng, chảy dịch nhờn, kêu là bỏ ăn, nhảy lên lưng con khác, nếu đang tiết sữa thì giảm sữa đột ngột. Thời điểm phối giống thích hợp là 24 giờ kể từ sau khi dê cái có biểu hiện động dục. Phải có sổ theo dõi phối giống để ghi chép ngày phối, kết quả phối giống và dự định ngày dê đẻ để đỡ đẻ cho dê.

4.2. Chăm sóc dê cái mang thai

Sau khi phối giống theo dõi nếu đến chu kì động dục bình thường (21 – 23 ngày) mà không thấy dê động dục trở lại là có thể dê đã thụ thai. Thời gian mang thai của dê trung bình là 150 ngày (biến động từ 145 – 157 ngày). Trong thời gian dê mang thai cần chăn thả dê gần chuồng, nơi bằng phẳng, tránh đuổi đánh dê. Phải tách xa dê đực giống để tránh dê đực nhảy dê mang thai, dễ gây sẩy thai. Khoảng 5 – 7 ngày trước khi sinh cần giảm các loại thức ăn tinh, thay thế bằng các loại thức ăn thô để tránh sau sinh dê mẹ bị viêm vú, sốt sữa. Đối với dê chửa lần đầu cần xoa bóp nhẹ bầu vú để kích thích tuyến sữa phát triển và tập cho dê quen dần với việc vắt sữa sau này.

4.3. Chăm sóc dê đẻ

Dê sắp để nên nhốt riêng từng con ở chuồng đã được vệ sinh tiêu độc khô, sạch, kín ấm và yên tĩnh. Trước khi đẻ 5 – 10 ngày nên giảm bớt thức ăn tinh ở những dê cái có năng suất sữa cao để tránh viêm vú, sốt sữa. Dê sắp đẻ bầu vú căng sữa, dịch nhờn chảy ở âm hộ, sụp mông. Cho cỏ khô, sạch vào lót ổ và chuẩn bị đỡ đẻ cho dê. Sau khi dê đẻ, để dê mẹ tự liếm con, nhưng vẫn cần lấy khăn mềm, sạch, lau khô lớp màng nhầy ở miệng, mũi để tránh ngạt thở cho dê con, thắt cuống rốn bằng chỉ cách bụng 1cm rồi cắt ngoài chỗ thắt và sát trùng bằng cồn. Không để dê mẹ ăn nhau thai, cho dê mẹ uống nước muối 0,5% hoặc nước đường 10%. Hàng ngày cho dê mẹ ăn thức ăn thô, xanh non, thức ăn tinh chất lượng tốt theo khẩu phần xác định. Không cho dê mẹ ăn quá nhiều thức ăn tinh và củ quả để tránh dê bị chướng bụng đầy hơi.

Chăm sóc dê đẻ cần chăm chút và tỉ mỉ để cả dê mẹ và dê con khỏe mạnh

4.4. Chăm sóc dê con

Khoảng 30 phút sau khi được đẻ ra phải cho dê con bú sữa đầu. Tuần đầu tiên sau khi đẻ cho dê mẹ và dê con ở cùng nhau, cho dê con bú ngày 3 – 4 lần, lót ổ bằng rơm rạ mềm, khô cho dê con nằm. Nếu trời lạnh cần sưởi ấm cho dê con. Sau đó, tách dê con ăn thức ăn dễ tiêu và chất lượng tốt như cỏ non phơi tái, cỏ khô sạch, bột cám, bột ngô, bột đậu, tương rang,…Các guống dê thịt thì lượng sữa thường chỉ đủ để nuôi con, nếu là các giống dê chuyên sữa thì lượng sữa nhiều nên cần thực hiện vắt sữa. Việc vắt sữa có thể bắt đầu từ ngày thứ 10 sau khi dê đẻ, ngày vắt 2 lần. Sau khi vắt sữa xong mới cho dê con bú phần sữa còn lại trong bầu vú của dê mẹ. Nếu thấy dê con bú chưa no thì cho bú thêm khoảng 300 – 350 ml sữa (cho bú bằng bình, 2 – 3 lần/ngày). Nếu cho dê ăn hoàn toàn bằng bình, mỗi ngày cho dê con bú khoảng 450 – 600ml sữa. Ngoài ra nên cho dê ăn thêm các loại thức ăn dễ tiêu như các loại cỏ lá non sạch, chuối chín, bột bắp, bột đậu tương rang…lượng thức ăn tăng dần, từ 28 – 45 ngày tuổi cho ăn khoảng 30 – 35g thức ăn tinh; từ 46 – 90 ngày tuổi cho ăn 50 – 100g thức ăn tinh. Từ 21 – 30 ngày tuổi có thể cho dê con chăn thả theo đàn, khi dê được 90 ngày tuổi thì thực hiện cai sữa cho chúng sau đó tách riêng dê đực, cái và phân đàn.

Bài viết trên đã chia sẻ cho bà con những kiến thức về chăn nuôi dê núi sinh sản, hy vọng bà con có thể áp dụng những kiến thức này để chăn nuôi dê núi sinh sản đạt hiệu quả cao, đem lại nguồn thu nhập tốt.